Το έργο «Αξιολόγηση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στη μεταφορά ρύπανσης στην Κύπρο» (ACCEPT) είναι μια κοινή προσπάθεια μεταξύ επιστημόνων και εμπειρογνωμόνων για τη διερεύνηση της αλληλεπίδρασης μεταξύ ατμοσφαιρικής ρύπανσης και κλιματικής αλλαγής μέσω μιας ολοκληρωμένης σειράς νέων ατμοσφαιρικών μετρήσεων και σε συνδυασμό με την τελευταία γενιά υπολογιστών (βασισμένων σε προσομοιώσεις μοντέλων) για τη δημιουργία καλύτερης αξιολόγησης σχετικών κινδύνων για τη δημόσια υγεία και διαφόρων οικονομικών τομέων.
Η Κύπρος βρίσκεται σε κεντρική τοποθεσία στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή (EMME), μια περιοχή με πληθυσμό περίπου 400 εκατομμυρίων, που επηρεάζεται από καταιγίδες σκόνης, ξηρασία, ακραίες θερμοκρασίες και απαράμιλλη ατμοσφαιρική ρύπανση. Παρόλο που η περιοχή EMME είναι στο επίκεντρο της παγκόσμιας κλιματικής αλλαγής, έχει λάβει ελάχιστη προσοχή, π.χ. σε αναφορές της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC). Ένας λόγος είναι ότι τα διαθέσιμα περιβαλλοντικά δεδομένα είναι ανεπαρκή ή περιορισμένης ποιότητας. Οι εκτιμήσεις των επιπτώσεων στην ανθρώπινη υγεία που οφείλονται στην έκθεση από την ατμοσφαιρική ρύπανση δείχνουν ότι οι συγκεντρώσεις PM2,5 το 2015 ήταν υπεύθυνες για περίπου 422.000 πρόωρους θανάτους που προέρχονταν από μακροχρόνια έκθεση στην Ευρώπη, εκ των οποίων περίπου 391.000 ήταν στην ΕΕ-28. Με το 100% του πληθυσμού του να εκτίθεται το 2015 σε επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης (PM και όζοντος) που υπερβαίνουν σημαντικά τα όρια της ΕΕ, η θνησιμότητα στην Κύπρο λόγω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης εκτιμάται σε 800 άτομα ετησίως, με περίπου 8.000 χρόνια ζωής που χάνονται κάθε χρόνο. To οικονομικό κόστος θανάτων που προκαλείται από αυτό, εκτιμάται ότι ανέρχεται σε 857 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ.
Ο κύριος στόχος του ACCEPT είναι να παρέχει νέες επιστημονικές γνώσεις για την ατμοσφαιρική ρύπανση, κάτι πρωτοποριακό για την Κύπρο και μέσω των αποτελεσματικών στρατηγικών μείωσης, αναμένεται η βελτίωση της ποιότητας του αέρα και η μείωση έκθεσης του ανθρώπου σε αυτή.
Επιπρόσθετα το έργο στοχεύει στο να δημιουργήσει μια νέα βάση δεδομένων για την ατμοσφαιρική ρύπανση στην Κύπρο, με την καταγραφή τοποθεσιών συγκέντρωσης, σύνθεσης, συνεισφοράς ανά τομέα και τοπικής έναντι περιφερειακής προέλευσης, με στόχο τη συσχέτιση του με την περιφερειακή αλλαγή του κλίματος.
Το ACCEPT θα δημιουργήσει, για πρώτη φορά, ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα ατμοσφαιρικής μέτρησης το οποίο θα έχει βάση την Κύπρο και θα καλύπτει εύρος από την ατμοσφαιρική σκόνη της ερήμου, την ανθρώπινη ρύπανση και τη διασυνοριακή ρύπανση μεγάλης εμβέλειας. Τα δεδομένα που συλλέγονται θα χρησιμοποιηθούν για τη βελτίωση των μοντέλων του συστήματος γης, για την παροχή δημιουργίας ενός ισχυρού περιφερειακού μοντέλου ποιότητας αέρα και για εξειδικευμένες κλιματικές προβολές. Συνολικά, το ACCEPT θα εκτιμήσει τις κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις και θα προσφέρει μια ολοκληρωμένη αξιολόγηση κινδύνου μέσω χαρτογράφησης των ευπαθών κλιματικών περιοχών στην Κύπρο, της ετοιμότητας σε ακραία καιρικά φαινόμενα, μελλοντικές προβολές ποιότητας του αέρα και της συνοπτικής αξιολόγησης των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην ατμοσφαιρική ρύπανση.
Το ACCEPT θα συμβάλει ουσιαστικά σε αρκετές κοινοτικές και εθνικές στρατηγικές όπως:
Το ACCEPT θα συμβάλει στην αξιολόγηση της ποιότητας του ατμοσφαιρικού αέρα στην Κύπρο, καθώς και στην απόκτηση πληροφοριών σχετικά με την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η ατμοσφαιρική ρύπανση και να εντοπιστούν οι μέθοδοι βελτίωσης αυτών. Το ACCEPT θα καθορίσει τους στόχους για την καλύτερη ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα και μεθόδους για την αποφυγή, πρόληψη ή μείωση των επιβλαβών επιπτώσεων στην ανθρώπινη υγεία και στο περιβάλλον, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι τέτοιες πληροφορίες σχετικά με την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα θα είναι δημόσια διαθέσιμες.
Επιπρόσθετα, το ACCEPT ευθυγραμμίζεται με την έξυπνη στρατηγική εξειδίκευσης της Κύπρου, καθώς οι δραστηριότητες έρευνας και καινοτομίας που θα εκτελεστούν στο πλαίσιο του έργου περιλαμβάνουν τα σχετικά υποθέματα:
Πηγές χρηματοδότησης: Το έργο συγχρηματοδοτείται από τον Νορβηγικό χρηματοδοτικό μηχανισμό για την προγραμματική περίοδο 2014-2021 (85%) και από την Κυπριακή Δημοκρατία (15%) με συνολική χρηματοδότηση: € 850.000,00
